Do świątecznego obiadu albo do odświętnej kolacji, po którymś z marszów z okazji Święta Państwowego, proponuję szybką do przyrządzenia tartę. Będzie szybsza, gdy będziemy mieć gotowe ciasto do niej – kruche lub listkowane, francuskie. A mamy takie w lodówce, prawda? Zagniecenie własnego kruchego ciasta nie jest skomplikowane, ale jednak czas pochłania. Tak więc gotowe ciasto jest wielkim dobrodziejstwem dla tych, którym chce się coś piec w domu. Czy warto? Moim zdaniem tak. Nie ma jak dom wypełniony zapachem piekącego się ciasta; pod warunkiem, że się go nie  nie przypali! A jakże, to mi się zdarzało, gdy nie miałam piekarnika z timerem i po wstawieniu ciasta do pieczenia wpadałam w wir innej pracy.

Dzisiaj nic nie przypalam (no, prawie). Od czasu do czasu coś wypiekam. Tarty, pochodzące z kraju praktycznych Francuzów, są najwygodniejszymi z tych wypieków. Nie tylko dlatego, że  kupimy dzisiaj do nich gotowe ciasto (pamiętam czasy, gdy go nie było!). Ale i dlatego, że można na nie nałożyć, co się ma pod ręką. Na tarty słodkie – w zasadzie każde owoce. Gdy nie chcemy się za długo z nimi bawić, po prostu je układamy na podpieczonym cieście i po upieczeniu posypujemy cukrem pudrem. Albo polewamy gotowym sosem do deserów. Ambitniejsi mistrzowie kuchni zalewają owoce śmietaną roztrzepaną z jajkiem, doprawioną cukrem i pasującymi do owoców dodatkami – korzeniami, ziołami (stewia, melisa, mięta). Moja masa, którą zalałam jesienne owoce – czyli gruszki i jabłka – była jeszcze bogatsza. Proszę poczytać.

Tarta z gruszkami i jabłkami

gotowe ciasto kruche, słodkie, lub francuskie

dżem do posmarowania ciasta

2 gruszki

jabłko

łyżeczka do kawy skórki z cytryny

2 łyżki cukru

2 jajka

50 g brązowego cukru z trzciny cukrowej (lub cassonade, cukru brązowego nierafinowanego)

łyżka migdałów w proszku

150 ml gęstej śmietany kremówki

cynamon z młynka

Piekarnik nastawić na 200 st. C. W formie, na papierze do pieczenia, rozłożyć ciasto. Nakłuć je widelcem. Piec 10 minut. W tym czasie zagrzać nieco wody z cukrem i skórką cytryny. Gruszki i jabłka pokroić wraz ze skórą w półplasterki (usunąć tylko gniazda nasienne), włożyć do wrzącego syropu, obgotować. Wyjąć łyżką cedzakową.

Podpieczone ciasto posmarować dżemem. Ułożyć na nim półplasterki owoców. Posypać je mielonym cynamonem. Śmietanę ubić z cukrem, jajkami i mielonymi migdałami. Zalać nią owoce. Piec jeszcze 20–30 minut.

Tartę można podawać jeszcze ciepłą z dodatkiem bitej śmietany. Owoce oczywiście bierzemy dowolne, jakie akurat mamy: tylko jabłka, tylko gruszki lub nawet brzoskwinie z syropu. Jeżeli zależy nam na podkreśleniu smaku jesieni – dodajmy do gruszek śliwki lub winogrona. Na wierzchu taką jesienną tartę możemy posypać jeszcze orzechami. Kto nie ma gotowych migdałów mielonych, może je obrać ze skórki (po sparzeniu) i rozgnieść w moździerzu lub malakserze.

Ale może wypieków unikamy? Jest rada, aby i bez nich przyrządzić deser z sezonowych owoców. „Kobieta na świecie i w domu” w roku 1935 przedstawiła propozycje jesiennych sałatek. Skorzystajmy z rady gospodyni, którą na pewno pokazała okładka tego dwutygodnika dla kobiet. Zachowuję oryginalną pisownię. Autor czy raczej autorka podpisuje się Melba.

Sałatka jesienna

Dowolną ilość melona obrać ze skóry, pokrajać w kostkę, pocukrować, postawić w lodzie, albo w zimnej piwnicy, nakrywając szczelnie, aby aromat nie uchodził. Dojrzałe śliwki węgierki sparzyć wrzącą wodą, obrać ze skórek, ugotować w krótkim syropie, tak aby się nie rozleciały. Wystudzić. Osączyć śliwki z syropu, wyjąć delikatnie pestki, starając się jak najmniej naruszyć owoc. Ułożyć na szklanej salaterce warstwę melona, warstwę śliwek i znów warstwę melona. Postępować tak dopóki nie spożytkujemy wszystkich owoców. Ochłodzić. Podawać zamiast deseru.

 Sałatka mieszana

Gruszki, jabłka deserowe, winogrona i śliwki węgierki przygotowane, jak wyżej, sok z dwóch cytryn, cukier puder, siekane orzechy włoskie. Gruszki i jabłka obrać ze skórek, pokrajać w foremne, niewielkie kawałki, skrapiając sokiem cytrynowym. Winogrona umyć, osączyć, poobrywać jagody, śliwki węgierki przygotować podług przepisu podanego przy sałatce z melona. Zmieszać wszystkie owoce, słodząc je do smaku cukrem pudrem, skropić obficie sokiem cytrynowym. Oziębić. Na wydaniu posypać powierzchu grubo siekanemi orzechami włoskiemi obieranemi ze skórki.

Do tych sałatek można dodawać także bakalie lub owoce suszone. A w wersji dla dorosłych skrapiać je rumem lub brandy. Kleks bitej śmietany lub kulka lodów też będą pasować do każdej jesiennej sałatki owocowej. Zwłaszcza tej w wersji świątecznej.